Prolaktyna – o czym świadczy za niski i za wysoki poziom prolaktyny?
Prolaktyna jest jednym z hormonów produkowanych przez przysadkę mózgową. Mimo iż ma ona wpływ na kilkaset różnych funkcji i procesów zachodzących w organizmie ludzkim, z punktu widzenia kobiety, a także przyszłej bądź świeżo upieczonej mamy, najważniejsze są te, które dotyczą dojrzewania, układu rozrodczego, miesiączkowania, cyklu owulacyjnego, ciąży i laktacji.
To właśnie między innymi (bezpośrednio lub pośrednio) dzięki prolaktynie u dziewczynek pojawiają się piersi, kobieta może zajść w ciążę, płód rozwija się prawidłowo, a niemowlaka można karmić mlekiem mamy. Wszystko to wymaga oczywiście właściwego poziomu tego hormonu w organizmie.
Prolaktyna w normie
Właściwe stężenie prolaktyny jest zmienne i zależy od wielu czynników – przede wszystkim od fazy cyklu miesiączkowego i stanu fizjologicznego kobiety. Poziom tego hormonu wzrasta w pierwszej połowie cyklu, a także w ciąży, szczególnie w trzecim trymestrze. Poza tym podlega on też wahaniom dobowym (rośnie w nocy, obniża się w ciągu dnia) oraz tym „chwilowym”, związanym z bieżącymi okolicznościami. Prolaktyna wzrasta nieco na przykład po obfitym jedzeniu, po wysiłku (także po seksie) oraz w sytuacjach stresowych. Dlatego między innymi badanie krwi na stężenie PRL należy wykonywać i interpretować, uwzględniając wszystkie te warunki.
Co do powszechnie stosowanych norm prolaktyny, jak zawsze poszczególne laboratoria posługują się nieco odmiennymi, własnymi zakresami wartości, jednak uśredniając tę kwestię, można przyjąć, że właściwe stężenie tego hormonu u kobiety, która nie jest w ciąży to 6 do 29 ng/ml. Dla porównania – u zdrowego mężczyzny prawidłowa wartość to mniej niż 5 ng/ml.
Wysoki poziom prolaktyny
Jeśli stężenie prolaktyny w organizmie przekracza powyższe normy, jest zdrowym objawem tylko w przypadku kobiety ciężarnej i karmiącej. W każdym innym może być symptomem wymagającym zdiagnozowania i podjęcia odpowiedniego leczenia. Dowiedz się więcej na temat prolaktyny na https://www.mamazone.pl/artykuly/mama/zdrowie/dolegliwosci-i-choroby/prolaktyna/
Gdy stężenie hormonu jest na poziomie 30 – 50 ng/ml…
Prawdopodobnie kobieta miesiączkuje nieregularnie, a do tego występują u niej bezowulacyjne cykle. Oznacza to nie tylko zaburzenia w normalnym funkcjonowaniu organizmu w sensie fizjologicznym, ale także zmienność nastroju, a nawet niestabilność emocjonalną, ale również potencjalne problemy z zajściem w ciążę. Prolaktyna powyżej normy to mniej więcej w 5% przypadków powód leczenia niepłodności.
Gdy stężenie hormonu jest na poziomie 50 – 100 ng/ml…
Możliwe jest w tej sytuacji nawet zupełne zatrzymanie miesiączek, co praktycznie uniemożliwia zajście w ciążę oraz pociąga za sobą cały szereg nieprzyjemnych dla kobiety objawów (fizycznych i psychicznych) – identycznych jak te, które odczuwa się w okresie menopauzy (stany depresyjne, suchość pochwy i inne symptomy wywoływane niedoborem estrogenu).
Gdy stężenie hormonu przekracza 100 ng/ml…
Przyczyną (w 35% przypadków) jest łagodny guz przysadki, która odpowiada za wydzielanie prolaktyny. Zaburza on jej prawidłową produkcję, w wyniku czego dochodzi do poważnej hiperprolaktynemii. Jej powodem może być również choroba tarczycy albo zażywane leki (antydepresyjne, przeciwhistaminowe, antykoncepcyjne, hipotensyjne…). Objawy różnią się zależnie od przyczyny wzrostu prolaktyny (bóle głowy i zaburzenia widzenia w przypadku guza, nieuzasadniony wzrost masy ciała w przypadku tarczycy).
Niski poziom prolaktyny
Hipoprolaktynemia, czyli niedobór prolaktyny w organizmie, to raczej rzadkość, a nawet jeśli się zdarza, nie daje szczególnych objawów, które można by jednoznacznie przyporządkować niskiemu poziomowi tego hormonu. Może wynikać na przykład ze zwykłego deficytu snu.
Leczenie
Niedoboru prolaktyny zazwyczaj się nie leczy, inaczej natomiast jest w przypadku jej nadmiaru. Po zdiagnozowaniu przyczyny wdraża się odpowiednie postępowanie – najczęściej farmakologiczne, czasami także chirurgiczne. Stężenie prolaktyny reguluje się lekami hormonalnymi. W trudniejszych przypadkach, jak na przykład duży guz przysadki mózgowej, konieczna może być operacja usunięcia go. Nieleczona hiperprolaktynemia jest poważna, ponieważ może poczynić trwałe szkody w organizmie (na przykład odwapnienie kości).
